"Ga voor de premiummarkt"

Ondernemer: Herman Boel (47) van Alta Verba

Dat mijn ouders allebei zelfstandig waren en een winkel hadden in Aalst is niet de reden dat ik zelf ondernemer ben geworden. Het ondernemersbloed zat niet per se in mij. De liefde voor talen echter wel. Ik studeerde talen aan Universiteit Gent en ging daarna één jaar aan de slag op de nieuwsdienst van VTM. Vervolgens werkte ik vijftien jaar lang als projectmanager in vier verschillende vertaalbureaus. In een van die bureaus bleef ik acht jaar, en dat was misschien toch wel te lang. Het frustreerde me dat hun definitie van kwaliteit lager lag dan die van mij. Of beter, hun definitie van kwaliteit was wel dezelfde, maar de uitvoering stemde er niet mee overeen. Zo reviseerden geen van deze vertaalbureaus ooit vertalingen en steevast bleek dat de omzet belangrijker was dan een kwaliteitsvolle uitvoering. Jammer. Bovendien kreeg ik steeds meer regeltjes en procedures opgelegd waardoor ik helemaal niet meer efficiënt kon werken. Op mijn veertigste besloot ik dat ik het zelf beter kon.

Op mijn veertigste besloot ik dat ik het zelf beter kon.

En zo richtte ik Alta Verba op. Doordat ik alle vertaaltools, bureaus en andere vertalers ondertussen heel goed kende, heb ik een vlotte start gehad. Momenteel ben ik zelf actief als vertaler, maar door mijn achtergrond als projectmanager kan ik ondertussen ook vertalingen in andere talen uitbesteden aan collega’s. Ik werk dus heel vaak samen met andere freelancers. Dat ik geen personeel heb, is een bewuste keuze. Ik ben zelfstandig geworden omdat ik meer vrijheid wilde, en als je verantwoordelijk bent voor andere mensen, ben je weer een deeltje van die vrijheid kwijt. Ik denk dat er voor beide echter wel wat te zeggen is.

Als freelance vertaler werk je in het begin meestal bijna uitsluitend voor vertaalbureaus. Met die uitspraak wil ik niemand bekritiseren die daar bewust voor kiest, want er zijn ook veel voordelen aan werken voor vertaalbureaus. Maar ik wilde na een paar jaar toch meer eindklanten, en die komen niet vanzelf. Het was voor mij overduidelijk dat ik moest investeren in mezelf en mijn bedrijf als ik wilde groeien. Daarom volgde ik verschillende business- en marketingopleidingen en heb ik heel veel moeite gedaan om naambekendheid op te bouwen. Die investeringen en inspanningen stoppen overigens nooit. Stilstaan is achteruitgaan, toch? Vorig jaar ben ik daar de vruchten van beginnen te plukken en steeg mijn omzet met maar liefst 41%.

Om eindklanten te bereiken en te groeien, moest ik investeren in mezelf. Vorig jaar steeg mijn omzet hierdoor met 41%.

In elke sector heb je een bulkmarkt en een premiummarkt. Op de bulkmarkt zitten de prijsjagers en is iedereen elkaars concurrent. Het is die markt die zwaar onder machinevertaling te lijden zal hebben en waar de prijzen dalen. Op de premiummarkt ga je proactief op zoek naar de meest voordelige oplossing voor je klant, omdat je hem oprecht wilt helpen. Jij bent dan ook dé expert en je expertise wordt naar waarde geschat. In tegenstelling tot op de bulkmarkt, heb je geen concurrenten op de premiummarkt. Je hebt enkel collega’s die elkaar succes gunnen. Want de koek is echt wel groot genoeg. Ik denk ook dat je jezelf een succesvolle ondernemer mag noemen als je kan geven zonder iets terug te verwachten. Dat betekent dat je je echt goed in je vel voelt.

Het belang van personal branding kan ik niet genoeg benadrukken. Ik ben behoorlijk actief online met onder meer een taalblog, De Taalfluisteraar, maar ook offline kan je me op veel netwerkevenementen vinden. Het wordt steeds moeilijker om je te onderscheiden van concullega’s, zeker online. Door veel te netwerken, je gezicht te laten zien en vooral geduld te hebben, kan je mooie mond-tot-mondreclame creëren. Je plant overal zaadjes. Weinige daarvan komen snel uit, andere pas na lange tijd en nog andere nooit. Maar wie niet plant, mag nooit bloemen verwachten. In de dienstensector moet je het daar vaak van hebben.

Elke sector heeft een bulkmarkt en een premiummarkt. Op de premiummarkt heb je geen concurrenten, maar collega’s die elkaar succes gunnen. Elke ondernemer moet streven naar een plaatsje op die markt.

Naast vertaler ben ik ook spreker, auteur en coach van andere vertalers. Ik help beginnende vertalers om hun weg te vinden naar de premiummarkt, want onze bulkmarkt is al oververzadigd. Ik heb geen schrik dat nieuwe collega’s klanten zullen inpikken. Er zal altijd genoeg werk zijn en mijn liefde voor het vak is gewoon groot. Ondertussen schreef ik ook zes non-fictieboeken voor Lannoo en publiceerde ik een zevende boek in eigen beheer. Maar van boeken alleen word je helaas niet rijk. Ik heb naast vertalen en schrijven nog uiteenlopende interesses: zo heb ik al van kinds af aan een obsessie voor radio en badminton ik twee tot drie keer per week.

Wie hard werkt, moet zichzelf ook af en toe belonen. Dat hoeft daarom niet iets duurs of groots te zijn. Zo mag ik in mei spreken op een vertaalconferentie in Bologna, en heb ik mezelf twee dagen extra ter plaatse gegeven om de stad te ontdekken en me te ontspannen. En ondernemen is uiteraard af en toe ook wat geluk hebben. Eén van mijn boeken werd vertaald in het Chinees, omdat er interesse was vanuit China. Door dat boek werd ik gevraagd om gastdocent te zijn aan de Universiteit van Shanghai voor de Chinese studenten Nederlands. Een korte, maar boeiende ervaring die ik toch maar mooi op mijn palmares kan schrijven.

Naast vertaler ben ik ook auteur, spreker en coach van beginnende vertalers. Ik wil hen helpen de weg naar de premiummarkt te vinden, want de bulkmarkt is al heel erg verzadigd in onze sector.

Als starter is het vooral belangrijk om jezelf af te vragen waar je over vijf jaar wilt staan. Wat zijn je ambities? Als je daarop het antwoord weet, moet je je afvragen wat je daarvoor over hebt. Je hebt veel ondernemers die bepaalde verwachtingen en verlangens hebben, maar die bijvoorbeeld niet bereid zijn om in het begin langere werkdagen te kloppen, ernstig aan marketing te doen, te netwerken of als starter zelfs een lening aan te gaan om te investeren. Dat snap ik niet. Je moet het echt wel willen, anders kan je er beter niet aan beginnen. Wil je het wel genoeg, doe dan je ding en wees vooral jezelf. Natuurlijk zal je van iedereen zogenaamde goede raad krijgen. Van de mensen die het dichtst bij je staan en die oprecht het beste met je voorhebben kan je dat advies maar beter ter harte nemen, maar blijf kritisch. Vergeet niet dat je het per slot van rekening allemaal zelf moet waarmaken.