“Als de wind verandert, moet je ook van koers veranderen”

Ondernemer: Philippe Devos van Rabotlaw

Philippe Devos van Rabotlaw is advocaat en gespecialiseerd in export, distributie en maritiem recht. Philippe is de 65 voorbij, maar blijft een enorm geëngageerde ondernemer met een onuitputtelijke leergierigheid. Bekijk of lees het interview en laat je inspireren door de kijk van Philippe op de advocatuur en het ondernemerschap.

Bekijk de video, beluister de podcast - of lees het artikel onder de video.

Philippe, neem ons even mee in jouw verhaal …

Ik studeerde rechten en wijsbegeerte, een combinatie die mij de nodige diepgang biedt voor juridische reflectie. Net als elke advocaat startte ik als stagiaire, wat een harde leerschool was, want we moesten keihard werken. Na mijn stage startte ik zelfstandig. Het was niet eenvoudig om cliënten te vinden, maar gelukkig had ik een oom die directeur was van een maritieme bank. Hij zei me dat, als ik nog een licentie maritiem recht studeerde, hij me enkele klanten kon bezorgen. Zo ben ik dus in de ‘natte’ sector terechtgekomen.

Rabotlaw is een bescheiden kantoor dat globale internationale zaken in de kmo-wereld aanneemt. We zijn een pluridisciplinair kantoor met experten in arbeidsrecht, bouwrecht, familierecht … Enkel fiscaal recht besteden we uit aan een gespecialiseerde partner.

Ook niet onbelangrijk om te vermelden is dat ik mee aan de wieg stond van een internationaal netwerk van advocaten, revisoren en tax advisors. Ik werkte in 1995 al samen met een advocaat in Frankrijk en één in Frankfurt. We besloten meer structuur in onze samenwerking te brengen, wat ondertussen is uitgegroeid tot een netwerk van een honderdtal advocaten in West-Europa.

Hoe is de advocatuur geëvolueerd in al die jaren dat jij al advocaat bent?

Vroeger was advocaat gewoon een vrij beroep. Ik voelde me absoluut geen ondernemer in mijn beginjaren. Toch zijn wij stilaan vanuit Europa gelijkgeschakeld met ondernemers, wat ons beroep natuurlijk heeft veranderd, soms ten goede en soms ten kwade.

Zo is de collegialiteit bijvoorbeeld sterk achteruitgegaan. Er zijn nog maar weinig vriendschappelijke relaties aan de balie, en hetzelfde geldt in de studentenwereld. Jammer genoeg. Ook de digitalisering heeft een grote impact gehad. Ik kocht mijn eerste computer in 1988 voor 500.000 frank. Ik moest daar toen een lening voor aangaan, maar eigenlijk kon je met die computer bijna niks doen. Ondertussen staat de digitalisering zo ver, dat mijn eigen zoon op enkele jaren tijd een groot kantoor wist op te richten, voornamelijk online. Voor mijn generatie is die omwenteling niet gemakkelijk, maar ik probeer het wel te omarmen.

Een andere evolutie is dat er steeds meer vrouwen in de advocatuur komen. Heel vaak zijn zij bijzonder goed in hun job. Ook die verschuiving heeft een impact op ons beroep. En tot slot zijn wij verplicht om transparanter te zijn over onze erelonen en moeten we meer verantwoording afleggen tegenover onze klanten. Dat vind ik positief.

Op een bepaald moment besliste je een advocatenkantoor, Rabotlaw, op te richten. Hoe was dat?

Rabotlaw kwam er nadat ik al een eerste associatie met 4 collega’s had opgericht. Die liep spaak door het grote leeftijdsverschil tussen de vennoten. Ik werkte daarna dan even alleen, en ging in gesprek met een collega die een Oost-Europees netwerk van advocaten had opgericht. Net zoals ik dat dus al voor West-Europa had gedaan. We beseften dat dat een ongelofelijk goede match kon zijn, dus we fuseerden en zo ontstond Rabotlaw. Ondertussen bestaat het kantoor 18 jaar en is de oorspronkelijke associé een andere weg opgegaan.

Er is nog steeds een harde kern actief, en daarnaast zien we veel jonge advocaten voorbijkomen. Daar is het verloop een stuk groter, wat niet abnormaal is. Wanneer ze starten met werken zijn ze nog niet gesetteld en is alles mogelijk, maar zodra ze trouwen of een kind krijgen, liggen de kaarten anders en moeten zij keuzes maken.

Dat is ongetwijfeld een uitdaging als werkgever, anderzijds inderdaad te begrijpen. Welke levenslessen geef je graag mee aan collega-ondernemers?

Aan mensen van mijn eigen generatie geef ik graag mee dat je jonge mensen hun generatie moet laten leven. Ja, er zijn pro’s en contra’s, maar dat was voor onze generatie niet anders. Het is niet meer aan ons om te vertellen wat jongeren moeten doen.

Daarnaast vind ik het belangrijk dat je als ondernemer altijd je eigen pad kiest en daarin probeert te volharden. Het is oké om zijwegen te nemen. Als de wind verandert, moet je immers ook van koers veranderen.

Besef ook dat het leven niet te vatten is in oneliners. We leven tegenwoordig online, gooien alles wat we zien en denken op het internet en gieten alles in weinig doordachte meningen. Wees daar waakzaam voor.

En tot slot: je kan nog zo’n gigantische marketingmachine bouwen, als je product of dienst niet goed is, zal je niet succesvol zijn.

Wat vind je zelf het leukste aan ondernemen?

Dat ik mijn eigen weg kan gaan, al is dat meteen ook een uitdaging. Want niet alleen je eigen keuzes, maar ook de gevolgen zijn voor eigen rekening. Je kan je falen niet afschuiven op een ander. Daarnaast hou ik ook van de enorme variatie aan mensen, situaties en sectoren waarmee je in contact komt. De menselijke creativiteit is iets ongelofelijks.

Wat vind jij de grootste uitdaging?

Er zijn zaken waar je geen vat op hebt, zoals een fusie tussen één van je klanten en een andere partij. Hierdoor neemt iemand anders bijvoorbeeld beslissingen over de samenwerking en kan je klanten verliezen. Daarmee omgaan is een uitdaging.

Wat wil je de komende jaren nog doen?

Ik blijf nog enkele jaren actief en zal me dan vooral bezighouden met onze belangrijkste klanten en het opleiden van onze medewerkers. Ik doe het ondertussen wel wat rustiger aan dan vroeger nu ik de 65 voorbij ben. Zo vind je me voortaan elke vrijdag op de golfbaan …

Heel erg bedankt voor je openhartigheid, Philippe!