Boekhouding: verticale analyse van de resultatenrekening

Auteur: Ivo Spildooren van 8u51

Het resultaat van het boekjaar wordt jaarlijks overzichtelijk weergegeven in de resultatenrekening. Zo krijg je een duidelijk beeld van de werking van een bedrijf gedurende dat ene boekjaar. Alle opbrengsten en alle kosten voor die periode worden daarin opgenomen. Je kunt dus duidelijk analyseren hoe je omzet is samengesteld en welke kosten een grote impact hebben op je omzet en je winst. Dit noemen we een verticale analyse, die je trouwens ook over meerdere jaren kunt uitvoeren.

Als er een verticale analyse bestaat, dan is er uiteraard ook een horizontale analyse. Daarover schreven we al in deze blog.

Samenstelling van de omzet

Als we alle omzetrekeningen aan de totale jaaromzet aftoetsen, dan kunnen we te weten welke producten deel uitmaken van onze omzet. Waarmee behalen we de meeste omzet? Dat zegt uiteraard niets over de winstmarge op elk product of elke dienst die we aanbieden. Kennis van die winstmarge per product is echter onontbeerlijk om de samenstelling van onze omzet en winst beter te begrijpen en om te beslissen of bepaalde producten of diensten meer gepromoot moeten worden om de verkoop ervan te stimuleren.

Kostenanalyse

Doe nu hetzelfde met alle kostenposten. Bekijk de verhouding tussen de jaarlijkse kosten en de totale jaaromzet. Zo’n eenmalige analyse van de cijfers van één enkel boekjaar kan al aardig wat inzichten opleveren. Zo zal je bijvoorbeeld kunnen detecteren welke van de (vaste) kosten een grote impact hebben op je omzet. Als je je kostenposten vertaalt in een bepaald percentage van je omzet, zal je immers al snel zien welke kosten grote happen uit je winst nemen. Je ziet ook meteen welke positieve impact bepaalde beslissingen over bepaalde kosten kunnen hebben op je winst.

Zo zijn kosten met betrekking tot de gebouwen die een onderneming betrekt vaak aanzienlijk. Maar hoe belangrijk zijn deze huurlasten, onderhoudskosten, eventuele financieringskosten? Hoe verhouden die zich daarnaast tot de afschrijvingen en onderhoudskosten van de machines? Beide kostensoorten zijn onontbeerlijk voor de bedrijfsvoering. Kan overwogen worden om te investeren in de aankoop van een gebouw? Of is sale-lease-back te overwegen?

Meerjarenanalyse

Als we deze analyse vervolgens uitvoeren voor enkele opeenvolgende jaren, kunnen we nog veel meer afleiden. Aan de kostenzijde kan je snel zien welke kosten mee evolueren met de omzet, want dit zijn de kosten die jaar na jaar hetzelfde percentage uitmaken van de omzet. Vaak zijn dit de variabele kosten, dus kosten waarvan de omvang mee evolueert met de verkopen. Weten welke kosten vaste kosten zijn en welke variabel zijn, is bijzonder nuttig als je wil weten wat je minimale omzet moet zijn om ALLE kosten te dekken.

Een jaarlijkse opvolging van jouw verticale analyse kan je bovendien iets leren over de impact van beleidswijzingen in de kostenstructuur. Zo zal de beslissing tot aankoop van een gebouw (in plaats van de huur ervan) een verschuiving in de kosten betekenen (van huur naar afschrijvingen en intrestlasten). Het is dan ook erg nuttig om deze achtergrondinformatie te gebruiken bij je beoordeling van de opeenvolgende verticale analyses.

Wat bijvoorbeeld ook uit een verticale analyse duidelijk kan worden, is dat de overstap van premium white papier naar gerecycleerd papier een minieme impact zal hebben op je cijfers als de kost van kantoormateriaal slechts 2% van de omzet uitmaakt. Bedragen de kosten voor papier en inkt in jouw bedrijf echter 10 tot 15% van je omzet, dan zal een dergelijke beslissing veel meer rendement opleveren.

Een verticale analyse kan je perfect zelf uitvoeren

Een verticale analyse van je cijfers is een eenvoudige tool om je kostenstructuur en je verkoopcijfers te beoordelen. Zonder al te verregaande details geeft dit je een stevig inzicht in je vaste en variabele kosten. Bovendien kan je er nuttige informatie uithalen om beleidsbeslissingen te nemen.                                         

Ivo Spildooren helpt bedrijven om hun cijfers beter te begrijpen. Dat doet hij door middel van advies, maar ook door open opleidingen. Bekijk zijn aanbod hier.